Travelove: Maroko - inny świat

W Maroku byłam dwa lata temu. Podróżowałam po wielu państwach Arabskich, ale w końcu nadszedł czas na Afrykę północno-zachodnią. Muszę przyznać, że bardzo ekscytowałam się trzecim zaliczonym przeze mnie kontynentem. Całkiem inne doświadczenie, choć wiele rzeczy było bardzo podobnych. 

Pojechałam z dwiema koleżankami (wśród nas była jedna blondynka), co miało swoje złe i dobre strony. Zapraszam na garść zdjęć z podróży!

Jeśli chcecie się dowiedzieć dlaczego wcinałam zupę ze ślimaków, jak to się stało, że szukałam o 2 w nocy struny do gitary, chcecie zgubić się w medynie, sprawdzić jak noszą się modni Arabowie oraz dowiedzieć się dlaczego celnik nie chciał mnie wpuścić do Maroka, to zapraszam :) Mam nadzieję, że trochę Was zagrzeją te zdjęcia!

1. Początek podróży nie był łatwy - na lotnisku marokański celnik nie chciał nas wpuścić do kraju, gdyż nie znałyśmy jeszcze miejsca naszego pobytu. Uzupełnianie karty wjazdowej bardzo nas zestresowało, tym bardziej, że chyba nikt z tego samolotu nie miał podobnego problemu. Nerwy o 4 rano i niezrozumiały potok słów po francusku (niestety nie znam tego języka, a w Maroku jest drugim językiem, niewiele osób zna angielski bardziej, niż określone formułki dla turystów) nie był krzepiący. Przy trzeciej próbie rozmowy po angielsku wpisałyśmy nazwę miejscowości, w której się zatrzymamy i jakąś wymyśloną nazwę hotelu, która - o dziwo - wystarczyła.

2. Jak to w kraju arabskim (wyznawana religia islam 99,6% społeczeństwa) obok półnagich turystek na plaży można zauważyć kobiety ubrane w tradycyjny sposób, noszące dżelaba (długa szata z kapturem, którą noszą zarówno kobiety, jak i mężczyźni) i hidżab (chusta zasłaniająca włosy, uszy i szyję). Ortodoksyjne kobiety również kąpią się w specjalnych strojach zasłaniających ciało nazywanych hasema.

3. Marrakesz pozostawił we mnie wspomnienie niesamowitego placu Dżemaa el-Fna, gdzie były tysiące ludzi, nawet po północy. Zazwyczaj mam szczęście być w krajach arabskich w czasie ramadanu, zwłaszcza wtedy życie rozkwita dopiero nocą. Jest to miesiąc postu, bo każdy muzułmanin, który skończył 10 lat, nie może od świtu do zmierzchu przyjmować pokarmów, pić, kłamać, palić tytoniu, ani uprawiać seksu. W czasie ramadanu muzułmanie spożywają dwa posiłki - iftar (po zachodzie słońca) i suhur (przed świtem). W momencie zachodu słońca rozpoczyna się modlitwa, a później np. na ulicach i targach rozwijane są koce i dywany, rozkładane naczynia i jedzenie. Muzułmanie siadają i wszyscy razem spożywają posiłek. Życie kwitnie nocą, a za dnia bardzo rzadko można kogoś uświadczyć na ulicach, cisza i spokój. Niestety pod koniec ramadanu, muzułmanie często są zmęczeni i podenerwowani. A poszczą, bo wierzą, że uchroni ich to przed karą Allacha.

Na Dżemaa el-Fna była masa straganów, wyciskaczy świeżych soków (widać w tle na zdjęciu poniżej), opowiadaczy (również w dialektach berberyjskich), zaklinaczy węży, fakirów, żonglerów, właścicieli tresowanych małpek oraz niezliczona ilość stoisk ze street foodem. Spróbowałam gotowanych ślimaczków-winniczków w pieprzno-słonej zupie.

4. Essaouira - w latach 60. mekka hippisów dziś zachęca świetnymi warunkami do surfingu. Prawda życiowa: work sucks, go surfing!

5. W każdej medynie (starej dzielnicy w arabskich miastach, która ma bardzo bliską i ścisłą zabudowę) urzekała mnie prawdziwość dotykanego życia. Widziałyśmy arabów kupujących produkty pierwszej potrzebny, niezbędne do normalnego życia, ślad turystów był tylko na obrzeżach w sklepach z pamiątkami. W głąb medyny niewielu europejczyków się zapuszczało, bo bardzo łatwo było się zgubić. Na szczęście Marokańczycy byli bardzo pomocni w momentach kryzysowych. Wyżej mamy sklep mięsny i jego żywy asortyment, czekający na swoją kolej...

6. Setki przepysznych owoców. Za każdym razem miałam wątpliwości co to jest, bo po angielsku w niektórych miejscach nikt nie mówił, a francuskiego, ani tym bardziej arabskiego niestety nie znam. Na szczęście spisywał się uniwersalny język ciała i porozumienia - arabscy sprzedawcy są świetni. Zawsze dadzą spróbować, czasem dadzą coś za darmo, dorzucą bonusy za piękne oczy, mają niesamowitą energię i są absolutnie bezobciachowi. Nie lubię modelu sprzedaży bezpośredniej, naganiacze mnie drażnią, ale tam przestawiasz się o 360 stopni. Bo nie da się inaczej. Targi to takie małe walki o przetrwanie "nie, nic tutaj nie kupię".

Kiedyś będąc na jakimś gigantycznym arabskim targu, chyba w Agadirze, miałyśmy wątpliwą przyjemność spotkać pijanego araba. Zachowywał się wobec nas okropnie, szybko stamtąd uciekłyśmy. Jeśli kobiety podróżują same, niestety narażamy się na wiele sytuacji, zwłaszcza będąc w kraju o zupełnie odmiennej kulturze. Zawsze podróżując same starałyśmy się nie chodzić gołe i poodsłaniane, żeby nie prowokować problemów. Czasem to nie wystarczyło, bo - zwłaszcza w miejscowościach turystycznych - europejki są traktowane jak dziewczyny wyzwolone i chętne na szybki seks.

Było wiele sytuacji, kiedy byłyśmy podrywane przez tambylców. Chcieli nas oprowadzać po mieście, pokazywać różne miejsca, zapraszali na posiłki, shishę, spacer wzdłuż wybrzeża, na imprezę... Zwłaszcza nasza koleżanka blondynka nie mogła narzekać na brak powodzenia. Ale zawsze towarzyszył nam dystans. Byłyśmy mile zaskoczone, że tylko w momencie, kiedy stwierdziłyśmy, że czujemy się zmęczone ich towarzystwem, bądź są namolni albo nudni, wystarczyło coś grzecznie powiedzieć. Że musimy iść spać, że jesteśmy zmęczone, że cokolwiek. ZAWSZE mówili, że w porządku oraz czy mają nas odprowadzić. Nigdy nie było namolnego namawiania, przyklejania się, proste komunikaty.

7. Takie ściany służyły niepiśmiennym ludziom do głosowania na różne partie. Rysowano na ścianie symbol partii, a osoby głosujące na nią, ustawiały się obok odpowiedniej liczby.

8. Wąska uliczka w medynie. Tam jest dopiero prawdziwe życie.

9. Tu już bardziej turystyczna miejscowość. Przy ulicy serwowano dużo naleśników "z tysiącem dziurek" smarowanych różnymi wariacjami nutelli, kinder bueno i milki. Oczywiście nie mogłyśmy się oprzeć. A na deser pyszne ghoriba z migdałami albo sezamem.

10. Stajnie w Meknes (nazywanym "Małym Paryżem"), mieszczące kiedyś - bagatela - 12 tysięcy koni.

11. Targi w krajach arabskich trochę mnie przerażają. Jest mnóstwo ludzi, którzy wszyscy mówią do was w nieznanym języku, jakbyście musieli zrozumieć. Jak widać na zdjęciu, tradycyjne szaty nie muszą być czarne i smutne ;)

12. Jadąc przez bezkresne drogi Maroka (które są w lepszym stanie, niż nasze...) czasem można się natknąć na stragany wyrastające znikąd. Ot tak w środku pustkowia stoją stragany. Można kupić lokalne pyszne owoce, granaty, figi, śliwy, ale również dynie.

13. W większych miastach można trafić na typowo skierowane na turystów pracownie złotnicze, ceramiczne, aptekarskie. Każdy turysta znajdzie coś dla siebie, jeśli oczywiście ma wystarczającą ilość dirhamów, dolarów czy euro. Dirhamy marokańskie to waluta, której nie wolno wywozić z kraju, dlatego też nie spotkacie jej w żadnym kantorze w Polsce.

14. Arabskie słodycze są po prostu obłędne i zdecydowanie nie na mój poziom słodyczy. Jest to cukier z cukrem zatapiany w cukrze. W milionie wariacji, rozmiarów i kształtów. Sprzedawcy są bardzo mili i chętnie częstują i dają do skosztowania swoje słodycze. Niestety wszystkim słodkościom towarzyszą niezliczone stada os...

15. A tutaj mamy bardzo tradycyjne, marokańskie naczynie tadżin (tażin). Służy do przygotowywania mięs (i warzyw) nad rozżarzonym węglem lub drewnem. Takie naczynie wnosi się na stół (w środku jest tradycyjna marokańska potrawa - mięso z warzywami) i podnosi się pokrywę. Wtedy tadżin wygląda jak wielka misa z daniem głównym. Do tego kuskus z cynamonem i rodzynkami i posiłek na wypasie gotowy. Jeśli kiedyś jeszcze pojadę do Maroka, to z pewnością kupię sobie jeden ;)

16. A tutaj mamy Al-Dżadidę - portugalskie klimaty w Maroku. Powyżej portugalska cysterna, która służyła do gromadzenia wody, warto zobaczyć również cytadelę. Miasteczko zbudowane jest w portugalskim stylu i otoczone murami.

17. W Maroku panuje monarchia konstytucyjna. Królem jest Muhammad VI, a po całym kraju rozsiane są jego pałace, ogrody i posiadłości.

18. A tak wygląda bananowiec. Podpatrzony chyba w jakimś królewskim ogrodzie... ;)

19. A to Wieża Hassana w Rabacie - minaret, część meczetu, który jednak nigdy nie został dokończony, a dodatkowo zrujnowało go trzęsienie ziemi. Dziś możemy podziwiać jego ruiny i wieżę.

20. Tutaj już brama zamku królewskiego w Rabacie. Turyści mogą podejść na tyle blisko, na ile pozwolą strażnicy.

Będąc na targach w krajach arabskich trzeba mieć na uwadze, że TRZEBA się targować. Bardzo często jako pierwszą, słyszy się cenę absolutnie z kosmosu, w żadnym wypadku nie można się na nią zgodzić. Jeśli Arab zobaczy kogoś wyglądającego na bogatego Rosjanina, to wiadomo, że wywinduje cenę. Więc najlepiej wybierać się na zakupy bez drogich aparatów, kamer i markowych ciuchów. Jeśli sprzedawca zobaczy, że wcale nie jesteś szychą, będzie łatwiej się targować. Cena zaczyna się od 50% pierwszej krzykniętej ceny. Zatem jeśli cena czegoś wynosi 100 dirhamów, to zaproponujcie 50, powiedzcie, że obok było taniej, udawajcie, że wcale Wam nie zależy na tej rzeczy.

Zapomniałam wspomnieć o bakszyszu. Najbardziej żywy jest chyba w Egipcie, ale w Maroku również występuje. To rodzaj napiwku, jałmużny, którą dają ludzie za drobną usługę. Może to być podniesienie walizki, zrobienie zdjęcia, pokazanie drogi... Turyści bardzo nie rozumieją tego zwyczaju, bo usługi, za które Arabowie żądają bakszyszu, w ich mniemaniu powinny być za darmo. Różnie bywa. W wielu przypadkach Arabowie trochę przesadzają np. zrobi Ci zdjęcie, ale jeśli mu nie dasz 5 dirhamów, to nie odda aparatu. Moim sposobem na bakszysz była samowystarczalność, nie zdawałam się na pomoc innych i zawsze miałam z tyłu głowy, że za wszystko mogą mi krzyknąć "bakszysz". Myślę, że młodym dziewczynom (zwłaszcza blondynkom) łatwiej wykpić się z bakszyszu, zwłaszcza jak nie wyglądają na majętne. Kultura kulturą, czasem dawałam, czasem udało mi się wymigać jak ktoś był niemiły i nachalny.

Kolejnym zwyczajem jest to, że jak kończy się ramadan, to Arabowie wręczają sobie różne prezenty, więc jak z końcówką ramadanu będziecie coś kupować na targu, to możecie być poproszeni o jakieś dodatkowe pieniądze na prezent dla żony ;) Jak ze wszystkim - Wasza wola.

21. A poniżej Volubilis, mogę powiedzieć, że temperatura mnie tam pokonała. Kompleks ruin rzymskiego miasta. Niemalże w samo południe z jakimś milionem stopni w słońcu, słomianym kapeluszem i zdecydowanie zbyt małą ilością wody.

22. A tutaj jedno z najpiękniejszych miast Maroka. Fez i jego stara medyna.

23. Rękodzieło artystyczne w Maroku jest bardzo rozwinięte. Miasta takie jak Fez, Safi i Meknes słyną z produkcji pięknej ceramiki i mozaik. 

24. W medynach z pewnością natkniecie się na małe tkalnie i szwalnie. Tutaj pan chyba tkał chusty z włókien z agawy. Fez słynie z takich chust, jest to dobry pomysł na prezent, a dodatkowo na własne oczy można zobaczyć proces produkcji.

25. Można też odwiedzić garbarnię, gdzie przy wejściu wręczana jest gałązka mięty. Zastanawiałam się: po co? Kiedy przekroczyłam próg i weszłam na piętro - zrozumiałam. Takiego smrodu w życiu nie czułam... gałązka mięty była niezbędna. Rzeczy były przepiękne i solidne, ale zdecydowanie nie na kieszeń studentki.

26. Robiący niesamowite wrażenie Meczet Hassana II w Casablance (największym mieście Maroka). W głównej sali modlitewnej można się zmieścić 25 tysięcy muzułmanów, a na dziedzińcu kolejne 80 tysięcy. Jest to najwyższa budowla w Maroku i najwyższy minaret (wieża przyległa do meczetu, z niej muezin nawołuje na modlitwę) na świecie (210m).

Meczet jest otoczony Oceanem Atlantyckim.

A tak wygląda w środku.

27. Nie samym street foodem żyje człowiek, niezbędna była wizyta w McDonalnie i skonsumowanie jedynej słusznej rzeczy w tym przybytku rozpusty - McFlurry z M&Ms (jak byłam w Turcji, to szał robił McFlurry z batonikiem Daim, wtedy jeszcze niedostępnym w Polsce).

28. Wozy zaprzężone w konie i osiołki są bardzo często wykorzystywanym środkiem lokomocji. W niektórych miejscach miasta są przystanki bryczek konnych, wiele osób z nich korzysta, ale turystom serce się kraje jak te biedne i zmęczone upałem konie są co chwilę smagane batem. I że koniki ledwo idą, a woźnica ściga się z drugim woźnicą kto będzie pierwszy...

29. Na każdym kroku można napotkać różne sklepy z tajemniczymi produktami. Jest wiele ziół, herbat, marokańska whisky (herbata miętowa), przypraw (świetna ostra harissa), czy marokańska viagra. Oczywiście złotem Maroka jest olej arganowy i z pewnością warto skusić się na dużą butelkę. Sprzedawany jest również gliniany pumeks (w kształcie tażina) i szminki-tażinki (czyli gliniane małe tażinki wypełnione czerwonym barwnikiem z hibiskusa i szafranu) i milion innych rzeczy.

Udało mi się nawet znaleźć jeden metal shop.

Wyjątkowe stoisko z barwnikami.

Hammam czyli łaźnia.

30. Góra w Agadirze, spoglądająca na główny bulwar miasta. Napis po arabsku głosi: "Bóg, ojczyzna, król", a w nocy jest pięknie podświetlony. Mój koniec wycieczki po Maroku i chyba najwięcej atrakcji związanych z interakcją z tubylcami. Nocne chodzenie po dachach, palenie prawdziwej marokańskiej shishy, domowy tadżin, kupowanie struny do gitary o 2 w nocy, wizyta w najniebezpieczniejszej dzielnicy, poznawanie dzielnic bez śladów turystów i gitarowe koncerty na brzegu Oceanu Atlantyckiego. 

Dużo się działo i wszystkim mogę polecić podróż do Maroka. Niezapomniana.

Jak Wam się podobała moja fotorelacja? Byłyście już kiedyś w Maroku? A może planujecie? Podróżowałyście kiedyś do krajów arabskich? Z jakimi stereotypami musiałyście walczyć?

Jak zwykle zapraszam Was na mojego fejsika i na Instagram :)